HO.1954.72.86
Afgesneden top van een scepterstaf / Sommet de canne-sceptre sectionné / Severed top of staff-sceptre. Eastern Luba. RD Congo. [Luba]. Registered in 1954. Former collection of H.M. Stanley. HO.1954.72.86.
Een door Henry Morton Stanley verworven prestigeobject
Deze scepterstaf werd waarschijnlijk vóór 1890 verworven door Henry Morton Stanley (1841-1904). Hij maakte deel uit van diens collectie, die in 1954 door zijn geadopteerde zoon Denzil Stanley aan het museum werd geschonken. De objecten uit Stanleys collectie komen hoofdzakelijk uit de streken die hij bezocht tijdens zijn laatste reis naar Centraal-Afrika, tussen 1887 en 1889. Tijdens die reis was hij echter niet specifiek actief in de regio waar deze staf werd geproduceerd, maar in de periferie van dat gebied, langs het Tanganyikameer. Hij doorkruiste het gebied eerder wel tijdens de Trans-Afrikaanse Expeditie (1874-1877), toen hij er posten oprichtte voor de Association internationale africaine (AIA). De staf kan tijdens die eerdere expeditie zijn verworven.
Het zou ook kunnen dat de staf door een derde aan Stanley is aangeboden, of dat het object buiten de regio van herkomst was beland en daar door Stanley werd verworven tijdens zijn reis van 1887-1889. Die laatste hypothese is de meest waarschijnlijke. Stanley kan de staf in de Tanganyika-regio hebben verworven: dit soort regalia was, gezien de culturele of commerciële invloed van de Luba, ook aan andere hoven te vinden. Net als beroemde beeldhouwers konden prestigieuze voorwerpen van de ene regio naar de andere circuleren. Deze scepterstaf illustreert dus verschillende dynamieken in de regio tijdens het laatste derde deel van de 19de eeuw: de circulatie van voorwerpen en de versnelling van de mobiliteit van mensen, gekoppeld aan de drang naar verovering van nieuwe gebieden.
Fragmentarisch object
Deze scepterstaf is een attribuut van koninklijke macht, maar enkel de top is overgebleven. Het voorwerp werd waarschijnlijk door een Europeaan doorgezaagd om de afmetingen te beperken en het gebeeldhouwde deel, dat een vrouwenfiguur voorstelt, beter uit te laten komen. Die plastische transformatie van een staf in een beeldje gaat gepaard met een verandering van status: het machtsvoorwerp wordt een verzamelobject. De ingreep belemmert het onderzoek omdat hij de iconografische en stilistische studie en de sociaal-culturele identificatie van het object bemoeilijkt.