EO.0.0.7943

inventory number
EO.0.0.7943
picture
cartel

Nkisi nkonde. Beeld / Statue / Statue / [Yombe; Kakongo]. RD Congo. 1st quarter of the 19th century. Wood (Canarium schweinfurthii). War booty. Seized by A. Delcommune. 1878. Registered in 1912. EO.0.0.7943.

description

Het gewelddadige verleden van het beeld  

Dit beeld was eigendom van Ne Kuko, één van de negen koningen van Boma, in het westen van de DR Congo. Alexandre Delcommune (1855-1922) was de eerste Belg die zich vestigt in Boma, aan de monding van de Congostroom. Hij werkte er voor een Frans handelshuis en leidde er een factorij, een overzeese handelspost. Delcommune had een economisch conflict met de negen koningen van Boma. Dit conflict ontstond na de droogte van 1878 in Congo. Extreme weersomstandigheden hadden voor een verlies in inkomsten gezorgd en de negen koningen beslisten om een belastingverhoging in te voeren op hun handelsroutes. Europese handelaars vonden dit onaanvaardbaar en ze zullen de chefs aanvallen als straf. Met de steun van huurlingen, vielen de ze ‘s nachts acht van de negen chefs van Boma aan. Huizen werden in brand gestoken.  

Delcommune leidde het offensief tegen Ne Kuko . Deze aanval verraste de inwoners van het dorp Kikuku en veroorzaakte paniek, waardoor ze dit beeld tijdens hun vlucht moesten achterlaten. Zo kwam het in handen van Delcommune, die van de waarde goed op de hoogte was. Hij had in het verleden namelijk zelf een beroep op het object gedaan tegen betaling. Hij noemde het dan ook een “gijzelaar, belangrijker nog dan een menselijke gijzelaar”. De chef Ne Kuko vroeg het beeld na de aanval terug, maar Delcommune weigerde en nam het mee naar België in 1883.   

Geschenk aan AIA 

In Brussel werd Delcommune met veel egards ontvangen door Maximilien Strauch, Algemeen Secretaris van de l’Association Internationale Africaine (AIA). Deze organisatie werd door Leopold II opgericht om, onder het mom van humanitarisme, gebieden in Afrika te veroveren. Delcommune schonk het beeld van Ne Kuko aan de AIA vooraleer hij weer naar Congo terugkeerde in 1883, deze keer in dienst van de Association Internationale du Congo (AIC). 

extra description

Van collectie naar collectie  

Het beeld van Ne Kuko werd tentoongesteld op de Wereldtentoonstelling in Antwerpen in 1885. In 1891 werd het door de Onafhankelijke Congostaat geschonken aan het Koninklijk Museum van Wapenschild, Oudheden en Volkenkunde aan de Hallepoort in Brussel (nu Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis). In 1906 verhuisde het beeld naar de nieuwe gebouwen in het Jubelpark. Wegens plaatsgebrek werden de etnografische collecties jarenlang in het depot bewaard. De objecten uit Congo werden uiteindelijk in 1912 naar het Museum van Belgisch Congo in Tervuren gebracht, de voorloper van het AfricaMuseum, waar de collecties van de Belgische staat afkomstig uit de kolonie werden gecentraliseerd. 

QR code