M.25421
Loxodonta africana. Afrikaanse savanneolifant / Éléphant de savane d’Afrique / African bush elephant. Kasai, DR Congo. Field-collected by Max Poll.1956. M.25421.
Een zoölogische expeditie van het museum
In juli 1956 ondernam het museum van Tervuren een grote zoölogische missie naar Ituri en Kasaï. De missie stond onder leiding van de ichtyoloog (visdeskundige) Max Poll (1908-1991), die werd vergezeld door twee medewerkers van het museum. Tijdens de expeditie, op 4 augustus, werd deze olifant in Kasai neergeschoten door ridder de Wouters. Na het schot viel de olifant in een benarde positie tegen een grote boom. Er moesten honderd Congolezen worden ingeschakeld om hem te verplaatsen. Het prepareren van de huid, schedel en resterende botten duurde enkele dagen.
Het hoofddoel van de zoölogische expeditie was het samenstellen van diorama's voor een groot publiek in het museum. Door per vliegtuig te reizen kon de missie-Poll snel een groot aantal specimens verwerven die representatief waren voor de verschillende ecosystemen van Congo. Ze verzamelde in totaal 343 huiden, 357 schedels en 52 complete skeletten: olifanten, okapi's, chimpansees, nijlpaarden, giraffen, luipaarden, enz.
Tussen maart en oktober 1958 werd de olifant tentoongesteld op de Wereldtentoonstelling in Brussel, waarna hij aan het eind van dat jaar terugkeerde naar het museum.
De olifant ter discussie
De geschiedenis die leidde tot de reis van deze olifant van Congo naar België doet vragen rijzen. Hetzelfde geldt voor zijn transformatie tot een levenloos opgezet dier, en vervolgens tot een tentoonstellingsobject.
Het schilderij Réorganisation van Chéri Samba, dat te zien is in de Introductiezone, toont op de voorgrond de strijd tussen Congolezen en Belgen over het gipsafgietsel van de luipaardman. De opgezette olifant van het museum is het eerste problematische object dat uit het gebouw is gehaald. Hij lijkt op de achtergrond het tafereel gade te slaan. Hoewel hij als een beeldhouwwerk op een kleine sokkel staat, steekt zijn herkenbare silhouet af tegen een achtergrond van groen, alsof hij een deel van zijn natuurlijke omgeving én van zijn levenslust heeft teruggekregen.
Chéri Samba (Congolese, Kinto M’Vuila, 1956 – lives and works in Kinshasa), Réorganisation (Reorganisatie / Reorganisation). Kinshasa. DR Congo. June 2002. Oil on canvas. Purchased from Chéri Samba. 2002. HO.0.1.3865.