EO.1953.32.36

Honderd grafbeelden uit Angola

De Belgische schilder Robert Verly (1901-1963) vond dit grafbeeld op een begraafplaats in het district Noqui in Angola, destijds een Portugese kolonie. Dat gebeurde ergens tussen eind 1950 en begin 1953. Naar eigen zeggen kocht hij het beeld van een inlandse chef. In totaal wist Verly de hand te leggen op zowat honderd stenen grafbeelden. In juni 1953 verkocht hij er 38 aan het museum in Tervuren. De rest sleet hij aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel, aan andere Europese musea en aan privéverzamelaars. 

Vragen bij de wettelijkheid

Na de aankoop stelde toenmalig museumdirecteur Frans Olbrechts vragen bij de manier waarop Verly in het bezit was gekomen van de grafbeelden. Vermoedelijk niet uit oprechte bezorgdheid, maar uit onvrede dat Verly niet het volledige ensemble aan Tervuren had aangeboden. 
In interviews en geschriften zei Verly dat hij enkele chefs na veel onderhandelingen had weten over te halen om de beelden te verkopen, en dat met één doel voor ogen: hun cultuur, kunst en geschiedenis breder bekend maken.

Een voorwerp van deze begraafplaats dat men na ellenlange palavers heeft kunnen aankopen, moet worden betaald aan het hoofd van de clan waartoe de voorouder behoort op wiens graf het object werd aangetroffen: het blijft immers de absolute eigendom van die clan.

Verly R., Les Mintadi. La statuaire de pierre du Bas-Congo (Bamboma – Mussurungo), Louvain, Revue Zaire, 1955: p. 37.

Het Afrikaanse perspectief op Verly’s ‘ontdekkingen’ ontbreekt, zoals zo vaak, in de archieven. Destijds stelden Angolese kranten al vragen bij de wettelijkheid van Verly’s optreden. De Portugese overheid ging echter niet verder in op de zaak, misschien om diplomatieke redenen. Bij een later bezoek aan de kolonie kreeg Verly wel een uitdrukkelijk verzamelverbod opgelegd.